In opdracht van De Haagse Hogeschool organiseerde BKB een participatietraject rondom de vraag hoe om te gaan met externe samenwerkingen tussen de hogeschool en andere organisaties. Doel was het verder ontwikkelen en toepasbaar maken van ethische richtlijnen die de hogeschool eerder had ontwikkeld. In verschillende dialoogsessies met bestuurders, docenten, onderzoekers, medewerkers en studenten onderzochten we de ethische kanten van samenwerkingen en legden we vast hoe je het gesprek hierover binnen de onderwijsinstelling op een verantwoorde manier met elkaar voert.

Aanleiding voor het traject waren zorgen van studenten over partners van de Haagse Hogeschool die in de samenleving ter discussie staan vanwege hun mogelijke betrokkenheid bij gevoelige thema’s, zoals militaire activiteiten. De oorlog in Gaza zette de geuite zorgen extra onder spanning en maakten deel uit van een bredere discussie over de manier waarop hogescholen en universiteiten willen omgaan met samenwerkingen die mogelijk conflicteren met bepaalde waarden. Wanneer is samenwerking wel of niet gerechtvaardigd?

Onze aanpak
Wij zijn ervan overtuigd dat een kader alleen werkt wanneer het gevoed wordt door de gemeenschap zelf. Daarom organiseerden we samen met de hogeschool een reeks verdiepende dialoogsessies, onder begeleiding van gespreksleider Andrew Makkinga. Tijdens drie bijeenkomsten in 2024 en 2025 gingen studenten, docenten, medewerkers en bestuurders met elkaar in gesprek over de waarden en dilemma’s die samenhangen met externe samenwerkingen. BKB adviseerde over de opzet van de sessies en verzorgde alle inhoudelijke communicatie rondom het traject, van uitnodigingen en briefings tot gespreksscripts en verslaglegging. Daarnaast werkte BKB aan de hand van de dialoogsessies aan het ethisch handelingskader.

Het College van Bestuur gaf met dit traject bewust ruimte aan dialoog als basis voor de verdere ontwikkeling van het ethisch kader. Niet door regels van bovenaf op te leggen, maar door breed te onderzoeken hoe samenwerkingen verantwoord én gedragen kunnen worden binnen de hogeschoolgemeenschap. Wij werden gevraagd dit proces te begeleiden en mee te denken over hoe het handelingskader richting kan geven en tegelijk aansluit bij de zorgen en verschillende perspectieven binnen de Haagse Hogeschool. We kozen hierbij voor een praktisch en helder handelingskader, wat juist zijn waarde heeft in de toepassing, in plaats van een omvangrijk beleidsdocument met overwegingen. Centraal stond de vraag hoe je het gesprek voert over mogelijke samenwerkingen en hoe je hierover communiceert.

Zo spraken we over:

• Wat een handelingskader moet kunnen. Toetsen én monitoren, ook tijdens lopende samenwerkingen.
• Waar het aan moet voldoen. Transparantie, duidelijke handvatten en ruimte voor dilemma’s, in plaats van rigide zwarte lijsten.
• Wie erover moet meepraten. Iedereen binnen de hogeschool, want ethiek raakt alle lagen.

De opbrengsten van deze gesprekken vormden de bouwstenen van een nieuw ethisch handelingskader.

Een nieuw handelingskader
Tijdens de afsluitende sessie in april 2025 presenteerde de hogeschool het nieuwe handelingskader. Collegevoorzitter Elisabeth Minnemann onderstreepte daarbij het belang van een gedeeld ethisch kompas als vertrekpunt voor gesprekken over externe samenwerkingen: “Samenwerkingen vinden plaats op alle niveaus binnen de hogeschool, en dus moet ook het ethisch bewustzijn breed gedragen worden.”

Het handelingskader is geen dichtgetimmerd beleidsstuk, maar een levend document dat:

• richting geeft aan keuzes rondom externe partners;
• moeilijke dilemma’s bespreekbaar maakt in plaats van ze te vermijden;
• transparantie en eigenaarschap stimuleert bij medewerkers en studenten;
• de basis legt voor een blijvende dialoogcultuur binnen de hogeschool.

Met dit nieuwe handelingskader wil de hogeschool niet alleen duidelijke richtlijnen bieden, maar vooral een cultuur van openheid en gezamenlijke verantwoordelijkheid versterken. Het document nodigt medewerkers en studenten uit om actief het gesprek aan te gaan, ervaringen te delen en samen zorgvuldige afwegingen te maken. Zo wordt ethisch bewustzijn een vanzelfsprekend onderdeel van het dagelijks handelen en samenwerken.